Tevhid Dergisi 81. sayısı sesli makalesinde Halis Hoca (Ebu Hanzala) tarihselcilik hakkında bilgi verir misiniz? sorusuna cezaeevinden cevap veriyor.
Tarihselcilik, kutsal metinleri indiği bağlam/tarih içinde ele alan akımdır. Kur’ân üzerinden söyleyecek olursak; ayetlerin indiği güne bakar, vermek istediği mesajı tespit eder, sonra o mesajı bugüne taşıdığını iddia eder.
Hırsızlık ayetini örnek verelim:
“Hırsız erkek ve kadının, kazandıkları (kötülüğün) karşılığı ve Allah’tan bir ceza olarak ellerini kesin. Allah (izzet sahibi, her şeyi mağlup eden) Azîz, (hüküm ve hikmet sahibi olan) Hakîm’dir.” (5/Mâide, 38)
Tarihselci der ki;
Hırsızlık kötü bir şeydir ve cezalandırılmalıdır… El kesmek ise; bu mesajın o tarihe uygun ceza biçimidir. Biz, hırsızlığın yasak olduğunu ve cezalandırılması gerektiğini kabul ederiz. El kesme cezasını bugün uygulamayız. Çünkü bugün, hırsızlığın cezası hapis olarak tespit edilmiştir.
Tarihselciliğin şer’i eleştirisi:
Kur’ân tamamlanmıştır.
“… Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim, üzerinizdeki nimetimi tamamladım ve din olarak sizin için İslam'a razı oldum…” (5/Mâide, 3)
“Rabbinin kelimesi (Kur’ân), doğruluk ve adalet bakımından tamamlanmıştır. Onun kelimelerini değiştirebilecek yoktur. O, (işiten ve dualara icabet eden) Es-Semi’ ve (her şeyi bilen) El-Alîm’dir.” (6/En’âm, 115)
Allah (cc), “Kur’ân lafız ve mana (doğruluk/adalet) cihetiyle tamamlanmıştır.” dediği hâlde, onu bugün mana cihetiyle yeniden yorumlamak isteyen, itikadi olarak büyük bir tehlikeyle karşı karşıyadır. Kabul etse de etmese de ona eksiklik izafe etmiş olur.
Kur’ân ulaştığı herkes için uyarıdır.
‘… Sizi ve kime ulaşırsa onu uyarmam için bu Kur’ân bana vahyedildi…” (6/En’âm, 19)
Kur’ân yalnızca indiği gün için değil, sonradan kime ulaşırsa onun içinde bir uyarıdır.
Oysa tarihselci için Kur’ân, indiği dönem için bir uyarıdır. Bugünün insanına uyarı olabilmesi için tarihselcinin onayından geçmelidir. Nassın bugüne uyarlanmasında iki tarihselci anlaşmazlığa düşerse –ki düşüyorlar da- acaba hangisinin yorumu bugünün insanı için uyarı olacaktır?
Kur’ân’i hükümlerin uhrevi cezası vardır.
Örneğin, miras hukuku belirlendikten sonra Allah (cc) şöyle buyuruyor:
“Bu (miras hükümleri) Allah’ın sınırlarıdır. Kim de Allah’a ve Resûlü’ne itaat ederse onu altından ırmaklar akan ve içinde ebedî kalacakları cennetlere sokar. Bu büyük bir kazançtır/başarıdır.
Kim de Allah’a ve Resûlü’ne isyan eder ve O’nun sınırlarını çiğnerse onu içinde ebedî kalacağı ateşe sokar ve onun için alçaltıcı bir azap vardır.” (4/Nîsa, 13-14)
Allah’ın (cc) kitap ehline çağrısı.
“De ki: ‘Ey Ehl-i Kitap! Tevrat, İncil ve Rabbinizden size indirileni (içindekilerle amel edip) ayakta tutmadıkça hiçbir şey üzere değilsiniz.’ Andolsun ki Rabbinden sana indirilen (bu Kur’ân), onların birçoğunun azgınlık ve küfürleriniarttıracaktır. Kâfirler topluluğu için üzülme!” (5/Mâide, 68)
Bu çağrının muhatapları, Tevrat’ı ve İncil’i ikame etmeye davet ediliyorlar. Velev üzerinden bin yıl geçse de!
Tarihselci ise bu anlayışı ters yüz etmekte. Dahası kendi anlayışını ve içinde yaşadığı vakıayı vahiy mertebesine çıkarmaktadır. Ayrıca yaşadığı döneme dair tespitleriyle Allah’ın (cc) indirdiği hükümleri geçersiz kılmaktadır.
İlginçtir; bazı tarihselciler şöyle denklem kuruyor:
İncil Tevrat’ın hükümlerini, Kur’ân da İncil’in hükümlerini geçersiz kıldı. Hâliyle bunca zaman sonra –yani bugün- bazı şeyler değişmelidir.
İnsan ne diyeceğini bilemiyor.
İncil, Tevrat’ın hükümlerini, Kur’ân’da İncil’in hükümlerini geçersiz kıldı, doğrudur. Ancak İncil Allah’ın kelamı, tebliğ edeni de bir peygamberdi.
Acaba denklemde tarihselcinin yeri nedir?
Tespitine Allah kelamı mı diyeceğiz, yoksa kendisine peygamber mi?
Sonuç şöyle oluyor:
Tarihselcilik çoğunlukla toplumu modern anayasalara kulluğa davet eder.
Tarihselcisi, modernisti, hadis inkârcısı, gelenekçisi… farklı şeyler söylüyor gibi görünüyorlar.
Ancak bunca zıtlık içine ortak bir noktaya davet ediyorlar.
ÖNEMLİ BÖLÜMLER
00:13 Tarihselcilik hakkında bilgi verebilir misiniz?
01:57 Tarihselciliğin şer’i eleştirisi
03:33 Kur’ân ulaştığı herkes için uyarıdır.
06:48 Tarihselcilerin tutarsız denklemi
07:27 Tarihselciliğin akli açıdan eleştirisi.
07:44 Bu tespit ve uyarlamada kimi ölçü alacağız?