İsim vermeden konuşmak gıybet olur mu? Halis Hoca Ebu Hanzala
Diğer sosyal medya hesaplarımızdan yayınlamadığımız özel paylaşımlarımızdan güncel olarak haberdar olmak için linke tıklayarak WhatsApp hattımıza abone olabilirsiniz;
https://bit.ly/2xHiHzN
Soru:
İsim vermeden konuşmak gıybet olur mu?
Cevap:
Gıybet ve isim meselesiyle ilgili şunu söyleyebilirim kardeşlerim.
İslam şeriatında bir şey haram kılınmışsa eğer, İslam insanları ona götüren onu meşrulaştıran veya onu insanların gözünde basitleştiren her şeyi de haram kılmış demektir.
Gıybet ne ile haram kılınmış?
Kuran ve sünnet ile:
Hucurat suresindeki ayet ve Tirmizi'deki hadis ile gıybet haram kılınmış. Hepimizin bildiği bir şey bu.
Ey iman edenler! Zannın çoğundan kaçının! Çünkü zannın bir kısmı (dahi) günahtır. Tecessüs etmeyin/birbirinizin özelini araştırmayın. Birbirinizin gıybetini yapmayın/arkasından konuşmayın. Sizden biri, ölü kardeşinin etini yemeyi ister mi? (Nasıl da) tiksindiniz! Allah’tan korkup sakının. Şüphesiz ki Allah, (tevbeye muvaffak kılan ve tevbeleri çokça kabul eden) Tevvâb, (kullarına karşı merhametli olan) Rahîm’dir. (49/Hucurât, 12)
“Gıybetin ne olduğunu biliyor musunuz? Ashab: Allah ve Resûlü daha iyi bilir! dediler. Bunun üzerine: Birinizin, kardeşini hoşlanmayacağı şeyle anmasıdır! buyurdu. Peki, eğer benim söylediğim kardeşimde olan bir şeyse ne buyurursun diye sorulunca, O: Eğer söylediğin onda varsa gıybetini yapmış olursun. Eğer söylediğin onda yoksa ona iftirada bulunmuş olursun.” (Müslim, Ebu Davud)
“Ey diliyle iman edip, kalbine iman girmeyen kimseler topluluğu! Müslümanların gıybetini yapmayın. Onların ayıplarını araştırıp durmayın.” (Tirmizi, Ebu Davud)
Gıybet İslamın büyük günahlardan kabul ettiği şeylerdendir.
Büyük günah nedir?
Allah'ın veya Resulü'nün lanet ettiği, dünyada veya ahirette ceza üzerine terettüp ettirilmiş olan bütün günahlar bu kapsama girer. Bir şey büyük günah ise ona götüren, onu basitleştiren ve onu meşrulaştıran bu üç madde de beraberinde otomatikmen haram kılınmış demektir. Doğal olarak senin isim vermeden de yaptığın konuşmalar eğer o gıybet kapsamına giriyorsa bu direk gıybet olmasa bile gıybeti kolaylaştırdığı için, gıybeti basitleştirdiği için yine yasaktır ve müslümanın bundan uzak durması gerekir.
Gıybetin yapılabileceği yerler:
1. Dinin maslahatını gerektiren bir durum söz konusu olduğunda.
2. Kişilerin dünyasının maslahatını gerektiren bir konu olduğunda gıybet yapmak caizdir.
1. örnek:
Dinin maslahatını gerektiren durumlarda Allah'ın (cc) Ebu Leheb hakkında ayet indirmesi gibi. Peygamberimizin (sav) müşriklerin ele başlarını isimleriyle birlikte ifşa etmesi gibi. Allah'ın Firavun'u ve benzeri adamları isimleriyle ifşa etmesi gibi. Selef dönemindeki bazı alimlerimizin bidat taifelerinden olan insanları ifşa etmeleri gibi.
Çünkü sen bu adamın gıybetini yapmaz isen eğer bu adam yanlış hadis rivayet edecek ve insanlar bunu alacaklar ve dinlerine zarar verecekler. Onun için İmam Ahmed'e bu yaptığınız gıybet değil midir? diye sorduklarında bizim bu yaptığımız cihattır diyor. Ben sussam, sen sussan insanlar hakkın ne olduğunu nereden bilecekler. Bunun gıybet değil cihad olduğunu söylüyor.
2.örnek:
Dünyevi bir maslahat olabilir.
Fatıma binti Kays Peygamberimize geliyor diyor: 'Ey Allah'ın Resulü üç kişi benimle evlenmek istiyor.' Üç tane isim sayıyor. Peygamberimiz diyor ki: 'Falanca ile evlenme. Çünkü onun elinden sopası düşmez. Filanca ile evlenme o seni rahat ettirmez. Falanca ile evlenme. Çünkü o çok cimridir.' Kiminle evleneyim ey Allah'ın Resulü?' Allah Resulü diyor ki: 'Usame bin Zeyd ile evlen. O iyi biridir.
' Fatıma binti Kays diyor ki: 'Gerçekten de ben Medine'de gıpta edilen bir kadındım.' (Kocamın bana olan davranışlarından dolayı)
Burada Allah Resulü niçin böyle yaptı?
Çünkü biri evlenecek ve evliliğinin üzerine bir şey terettüp edecek. Doğal olarak bir müslüman birisi ile bir ortaklık yapacaksa onunla ilgili bildiğimiz bir şeyi anlatabiliriz. Bir müslüman biri ile evlenecekse onunla ilgili bildiğimizi anlatabiliriz. Cemaatserl bir çalışma olacaksa birileri bu çalışmaya dahil olacaksa onunla ilgili bildiğimiz kötülükleri anlatabiliriz ta ki müslümanların dinine ve dünyasına zarar gelmesin.
Bu ikisinin dışında kalan yerlerde, dine ve dünyaya taalluk eden bir maslahat yok, boş boğazlık veya gevezelik yapıyoruz, birileri hakkında konuşuyoruz. İsim vermişiz veya vermemişiz çok önemli değil; bu, gıybeti bizim gözümüzde kolaylaştırır.
Küfrün Karanlıklarından, Vahyin Aydınlığına…